Hizmet Açıklaması:
Evde Pansuman; yarayı dış etkenlerden koruyan, sekresyonu ortamdan uzaklaştıran, kanama bölgesine basınç uygulayan, ilaçların uygulanmasını kolaylaştıran, yaralı bölgenin anatomik pozisyonunu koruyan aseptik malzemeler ile yapılan işlemdir.
Evde Pansuman ve Pansuman Yapmanın Amaçları
Evde pansuman, yarayı dış etkenlerden koruyarak yaranın iyileşme sürecini hızlandırır. Mikroorganizmaların çoğalması için uygun ortam sağlayan olumsuz koşulların oluşmasını önleyerek, canlı hücrelerin yaşamasına ve çoğalmasına yardım eder.
Kapalı pansumanlar, yara ile dış ortam ilişkisini kestiği gibi bölgeye belirli bir miktar basınç uygular. Bu basınç, ameliyat yerinden sızabilecek kanamayı durdurur, hasta giysilerinin ve yatağının sızıntı ile kirlenmesini önler.
Islak pansumanlar, yaradan ısı ve sıvı kaybını azaltarak, yara bölgesinin nemini korur, dokuların kurumasını önler. Yapılan sargılar vücut bölümlerinin farklı pozisyonlarda sabit durmasını sağlar.
Evde pansuman hizmetinin amacı sırayla,
- Yarayı dış etkenlerden ve enfeksiyonlardan korumak,
- Yarada bulunan akıntıyı emmek ve uzaklaştırmak,
- Kanamayı durdurmak,
- Yaraya ilaç uygulamak,
- Yara ve çevresindeki dokuyu desteklemek,
- Ağrıyı azaltmak ve ısı kaybını önlemek,
- Nemli ortam sağlamak, ödemi önlemek,
- İyileşme sürecini hızlandırmaktır.
Evde Pansuman Çeşitleri
Yaranın Durumuna Göre Pansumanlar
Yaranın durumuna göre evde pansuman listesi aşağıda sıralanmıştır.
1.Koruyucu Pansuman
Yarayı dış ortamdan korumak için yara yüzeyinin ya da yara üzerine yerleştirilen nemlendirici materyalin, su geçirmez malzeme ile kaplanmasıyla yapılan pansumandır. Evde pansuman uygulandığı yaralarda kanama ve akıntı olmadığı için malzemede emici özellik aranmaz.
2.Emici Pansuman
Yaradan gelen akıntının emilmesini sağlamak için yara yüzeyinin emici, kuru malzeme ile kapatılmasıdır. Yumuşak sargılar da emici pansumanlar özelliği sağlar.
3.Basınçlı Pansuman
Kanamayı durdurmak, ödemi azaltmak, yaradaki ölü boşluğu kapatmak için yara yüzeyinin basınç yapan malzeme ile kapatılmasıdır. Basınç, yaranın her yerine eşit olarak uygulanır. Ekstremiteye uygulanacaksa distalden başlayıp yaranın proksimaline doğru yapılır. Uygulanacak olan basınç, kan dolaşımını engellemeyecek derecede olmalıdır.
Yapılış Özelliğine Göre Pansumanlar
Yapılış özelliğine göre evde pansuman listesi aşağıda sıralanmıştır.
1.Kuru Pansuman
Epidermisin sağlam olduğu ve malzemenin yaraya yapışma ihtimalinin olmadığı yaralarda uygulanır. Akıntılı yarada, akıntının emilmesi, kan damarlarının uçlarına basınç yapılması amacıyla da kullanılır. Örnek, küçük kesik üzerini gazlı bez ile kapatmak vb.
2.Islak Pansuman
Yaranın, nemli kalması istenir ise yaraya sıvı bir ilaç ya da antiseptik uygulanır. Islak pansumanın en az iki saatte bir değiştirilmesi gerekir. Bu sayede yara iyileşmesi de hızlanır.
3.Garrel Pansuman
Yaralı bölgeyi devamlı ya da belirli aralıklarla uygun antiseptik veya ilaçla yıkamak amacıyla kullanılan pansumandır.
4.Hazır Steril
Acil durumlarda (trafik kazası, yangın, patlama vb.) pansumanın hemen yapılmasını sağlamak için bir paket içerisinde kullanıma hazır olarak bulundurulan malzemedir. Bu malzemeler uzun zaman steril olarak saklanacak malzeme ile kaplıdır. Malzemenin orta kısmı ya da yara üzerine gelen kısmı yarayı kapatacak şekilde yapılmıştır. Aynı zamanda kanayan yaraya basınç yapabilecek kadar serttir.
Pansumanda Kullanılan Dezenfektan ve Antiseptikler
Özel kullanış yerlerine sahip, selektiflikleri genellikle düşük olan antimikrobik ilaçlardır. Çoğu bakterisit, bazıları ise bakteriostatik etki gösterir. Etkileri sistemik antibiyotiklerden daha çabuk başlar. Uygulandıkları yerdeki mikroorganizmaların sayısını azaltmak veya yok etmek amacıyla kullanılırlar. Antimikrobik etki spektrumları geniştir Bakteriler, funguslar, viruslar üzerine etkilidir. Selektiflikleri düşük olduğu için konakçı hücresi ve dokusu üzerine de toksik etkileri vardır.
Antiseptik: Cilt ve dışarı açılan boşlukların mukozalarına uygulanır.
Dezenfektan: Cansız cisimler (cerrahi alet, eşyalar) veya vücuttan atılan boşaltılar (feçes, idrar) üzerine uygulanır. Çok toksik olmayan bazı dezenfektanlar antiseptik olarak da kullanılırlar.
Jermisid: Antiseptik ve dezenfektan olarak kullanılan maddelerin genel adıdır
Dezenfektan ve antiseptiklerin evde pansuman yapılırken kullanılış yerleri şunlardır:
- Cilt enfeksiyonlarının tedavisi,
- Yara, sıyrık ve kesiklerde enfeksiyonların önlenmesi, enfeksiyon gelişmiş ise tedavisi,
- Cerrahi girişimden önce cildin temizlenmesi,
- Vücut dışına açılan mukozalı boşluklarda gelişen enfeksiyonların profilaksisi ve tedavisi,
- Cerrahi girişimden önce cerrahın ve yardımcılarının el vs. temizliği için kullanılır.
Evde pansuman veya pansumanların tümünde önce yara temizlenir.(Tamamen hijyenik koşullarda batigon ile) sonrasında ise gaz sponçla kapatılıp sarılır veya bantla kapatılır. Bazende pansumanın açık kalması icap edebilir. Bunların tamamını yaparken profesyonelce ve aldığın eğitimler çerçevesinde uygulamak gerekir.
